Chiếc lá thu phai (*)

(Kính tặng hương hồn lm.J.M TVP, OFM)

Sáng nay, ngôi nhà thờ bé nhỏ Đakao tràn ngập màu áo nâu và giải tang trắng trên vai. Mọi người tiễn Cha về quê trời đó ! Cha bệnh cũng đã mấy tháng. Những ngày đầu còn nghe xôn xao người thân quen đến viếng thăm, người ghé biếu một ít quà, người cầm tay Cha, nghe Cha tự kể bệnh...

Rồi một tháng, hai tháng, không thấy bóng Cha già ra vô lụm cụm khỏi cánh cửa dòng, không thấy Cha ra ngồi phòng trực nói chuyện với anh chị em giáo dân qua lại, không thấy Cha ra nhà sách hỏi thăm "sách Cha bán được hết bao nhiêu quyển ? " (chất giọng Vinh khó nghe của Cha nhưng riết rồi hiểu hết cả) nghe hỏi để lật đật chị em xúm nhau ra két thu gom tiền bán sách đưa lại cho Cha và cười "cầu tài" với Cha :" Mấy bữa ra lấy thêm nghen Cha! ". Khu phố  Đakao cũng vắng thấy ông Cha già đi lí tí đến bưu điện gửi thư, qua văn phòng Điện thoại di động đứng lặng ngắm nghía mấy "con dế" Nokia, Samsung ... Chẳng thấy Cha nên lần lần cũng... quên mất Cha! Mấy bận dọn kệ sách hoặc mở sổ thấy tên Cha lại thoáng giật mình, thoáng nhận lại hình ảnh của Cha, lật đật chạy ra níu áo các Thầy trẻ hỏi thăm về Cha. Nụ cười hồn nhiên, câu trả lời  vô tư của các Thầy như liều thuốc "an thần"  cho kẻ vô tâm này! Vâng thì Cha già và lẩn thẩn "ở yên" trong dòng cho các Thầy chăm sóc! Tuyệt quá rồi ! Bận rộn, xô đẩy của cuộc sống lại làm hình ảnh của Cha mờ nhạt.

Hôm nay, tiễn đưa Cha đi xa, tôi để ký ức trôi về quãng đời hoạt động của Cha mà tôi có dịp ngồi nghe Cha kể, và cũng là để chia sẻ lại cùng mọi người, cùng nhau xem lại đoạn "phim tư liệu"  về quãng đời Áo Nâu... Ngày ấy, ngày ấy ....

Vào tháng 09, mùa thu năm 1957, Cha phụ trách một ca đoàn lấy tên Phanxico Sàigòn. Mục đích của ca đoàn là dùng Thánh ca mà vinh danh Thiên Chúa và Thánh hóa tín hữu. Bổn mạng của ca đoàn là Thánh Cêcilia (thời bấy giờ các ca đoàn đều có truyền thống chọn Bổn mạng là Cêcilia). Ca đoàn cũng không phát triển về ca viên đơn ca (solist) do quan niệm ca đoàn là sức hát, là thành quả của tất cả ca viên. Rồi người ta biết đến tên Duy Ân Mai thật nhiều qua những sinh hoạt của Cha. Dưới sự hướng dẫn của Cha, ca đoàn Phanxico đã phụ trách các buổi phát thanh Công giáo mỗi Chúa nhật và các ngày lễ đặc biệt trên đài Phát thanh quốc gia trong chương trình "Tiếng vọng Tình thương" qua nhiều năm. Ca đoàn còn được mời khai mạc chương trình Truyền hình Công giáo, tham gia nhiều buổi trình diễn Thánh ca ở trường Quốc Gia âm nhạc.

Lúc khởi đầu Cha là người đã làm băng đĩa cho Nhà sách Đức Mẹ (Dòng Chúa Cứu Thế) sau đó Cha quay về ca đoàn Phanxico với những ấn phẩm, các đĩa bốn mươi lăm (45) vòng (microsillon) với mười lăm đề tài Giáng sinh, Thiên Chúa, Đức Mẹ Thánh ca. Mỗi đề tài là một ngàn (1.000) đĩa. Cha và ca đoàn Phanxico của Cha có lẽ là những người đầu tiên ra các băng nhạc về Giáng Sinh, ca tụng Thiên Chúa và Đức Mẹ...

Một cuốn phim màu nhựa 16 ly Công giáo đầu tiên "Người làm hoa" do đạo diễn Lê Mộng Hoàng thực hiện với một số diễn viên của ca đoàn. Sau năm 1975, Cha tự chuyển những đoạn phim qua băng vidéo, rồi sau đó là dĩa CD.

Ngày nay, các băng nhạc Thánh ca do ca đoàn Phanxico trình bày đã được in lại và phổ biến nhiều nơi trên thế giới như ở Pháp, Mỹ và Úc Châu nơi có người Việt di trú. Mọi hoạt động của ca đoàn hiện nay trở về trong nội bộ giáo xứ.

 

Cha vào Nhà Tập năm 1941, Khấn Lần Đầu năm 1942, Khấn Trọng năm 1947, và chịu chức linh mục năm 1949.

Từ năm 1957 đến nay, những ấn phẩm của Cha biên dịch, soạn thảo theo các tác giả và tài liệu nước ngoài phải kể đến lãnh vực trọng tâm là:

-          Giáo lý ( Giáo lý căn bản,Vui sống, Chân dung Chúa Cứu Thế...)

-          Những vấn đề của thanh thiếu niên (Những Vấn đề của tuổi trẻ, Người Công giáo trước Tình yêu, ...)

-          Đức tin của người Công giáo (Ơn gọi làm người,Người Công giáo trước những thắc mắc của cuộc đời....)

-          Học để biết về Đức Yêsu ( Tôi học để biết Đức Yêsu là ai ....).

-          Tinh thần Phan Sinh ( Cây đàn của Thánh Phanxico )

 

Nhóm "Bạn đường Thánh Phanxico"  do Cha phụ trách theo tinh thần phong trào "Les Compagnons de Saint Francois", là một phong trào quốc tế. Phong trào gồm có bốn đoàn thể riêng biệt:

-          Nam Bạn đường (Compagnon)

-          Nữ Bạn đường (Compagne)

-          Gia đình Bạn đường (foyer compagnon)

-          Ái hữu Bạn đường.

Phong trào Bạn đường thành lập năm 1957. Ngày nay, đã được phổ biến nhiều nước trên thế giới, nhất là ở Pháp, Bỉ, Hòa Lan, Đức và Anh. Ở Việt Nam, phong trào được thành lập ngày 08/12/1955. Tại Nha Trang, ngày 15/08/1956, Cha phụ trách Bạn đường Thánh Phanxico.

Sau ngày 30/4/1975, do bối cảnh xã hội thay đổi mới, điều kiện sinh hoạt của đoàn không tiếp tục nữa.

 

Trong các hoạt động nổi trội của Cha có lẽ là lãnh vực Giáo lý.

Ngay khi Nhà thờ được hình thành, mặc dầu còn thuộc về Giáo xứ Tân Định, các sinh hoạt chính yếu như một "họ đạo" được tổ chức và đi vào hoạt động. Cha đã mở ngay bốn lớp Giáo lý cho các thiếu nhi và là người soạn sách Giáo lý phù hợp cho từng lớp:

-          Lớp Khai tâm cho các em dọn Rước lễ Lần đầu (sách "Thiên Chúa yêu chúng ta" với hình màu, gồm 79 trang - 19cm.)

-          Lớp Thêm Sức ( "Vui sống gồm 138 trang - 20 cm" )

-          Lớp Rước lễ Bao đồng ( "Trên đường đi về Nhà Chúa" )

-          Lớp Giáo lý Bổ túc sau Rước lễ bao đồng ("Tôi học để biết Chúa Yêsu là ai"- Phiên dịch từ cuốn "J'apprends pour connaitre qui est Jesus" cua Pierre Thivollier. Tái bản năm 1995 với số lượng 7.000 cuốn)

Linh mục Trần Anh Dũng ở Paris (Pháp) đã gọi Phanxico ĐaKao là một "Trung tâm huấn giáo" trong sách "Sơ thảo thư mục Công Giáo Việt Nam" và ngài đã ghi lại danh mục các sách đã soạn và xuất bản tại Trung tâm mà tác giả là Cha Jean Marie Trần Văn Phán (Trên đường tin yêu, Chân dung Chúa Cứu thế, Đạo Công giáo là gì, Những vấn đề của Tuổi trẻ, Những thắc mắc của cuộc đời .... ).

Thời gian gần đây, trước khi bước vào thế giới riêng của tuổi già, Cha vẫn dịch sách. Cuốn "Chết là gì?" (Abbé Pierre - tác giả Albin Michel) để dẫn dắt mọi người biết chuẩn bị và mỉm cười với Chị Thần Chết. Cha viết cho mọi người và có lẽ cũng là viết để dọn đường cho chính mình.

Ngày ấy, khi trao cho tôi hồ sơ tài liệu về quá trình sinh hoạt, lẫn lộn trong mớ giấy vàng võ của thời gian, tôi bắt gặp tấm hình của Cha thời trai trẻ. Cha mỉm cười với tôi (nụ cười chúm chím và nheo mắt quen thuộc) khi thấy tôi nhìn đăm đăm người tu sĩ trẻ áo nâu, thanh tú. Rồi như để giải bày tâm tình người thanh niên đó, Cha bảo với tôi: "Dâng hết cho Chúa đó, muốn không nghĩ ngợi chi thì Ngài "bắt" làm việc hoài. Nhận hết việc này, qua việc khác, làm đến mệt đừ thì thôi !!!" Nghĩ ngợi gì hả Cha ? Sao chẳng tìm con đường có "hoa thơm cỏ lạ "mà đi ? Sao chọn đời tu là Dòng Anh Em hèn mọn ? Có phải thế không ạ ? Cha đã trải cuộc đời áo nâu của mình trong nhiều vai trò. Cha hoàn tất sứ mệnh của Ngài tuyển chọn và trao ban. Như lời linh mục chủ tế sáng nay giảng về hạt lúa chết đi để nảy mầm cho sự sống mới, tôi lại chợt muốn ví hình ảnh của Cha như chiếc lá thu phai. Chiếc lá đã từng tràn trề nhựa, nhựa của sức sống, nhựa của Ân sủng. Mùa thu cuộc đời đến, đem màu xanh của lá ra đi, tô lại màu héo úa, vàng vọt. Tất cả  như nhường lại sức sống của nhựa cây cho chồi non khác tiếp tục nảy mầm.

Cha êm đềm ra đi, hai tay chắp lại, mắt nhắm nghiền như say ngủ. Cha đã rời bàn Tiệc Thánh chung với anh chị em Phan Sinh hôm nay để một mình về với tiếng gọi của Thiên Chúa. Cha bỏ lại quán trọ trần gian....

Tôi nay ở trọ trần gian
Trǎm nǎm về chốn xa xǎm cuối trời... (**)

Nguyễn - ĐôngA
(10/2008)

Ghi chú (*) Tựa bài hát nhạc Trịnh - (**) Ở trọ - Trịnh.