Về máng cỏ Thánh Phanxicô làm vào dịp lễ Giáng Sinh
1Ước nguyện cao cả nhất, mong muốn mãnh liệt và ý hướng lớn lao nhất của ngài là tuân giữ thánh Phúc Âm[1] trong mọi sự và mọi hoàn cảnh, sống theo lời dạy, và đi theo vết chân của Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, cách trọn vẹn với tất cả nỗ lực, tất cả chú tâm, tất cả sự khao khát của tâm trí và nhiệt tình của trái tim. 2Qua nguyện gẫm không ngừng, ngài luôn nhớ các lời Chúa dạy; qua chiêm nghiệm sâu xa, ngài ghi khắc các việc Chúa làm. 3Tâm trí ngài bị thu hút đặc biệt bởi sự khiêm nhường Chúa tỏ bày khi Nhập Thể và tình yêu Chúa tỏ bày trong cuộc Khổ nạn, đến mức ngài hầu như không muốn nghĩ đến chuyện nào khác.
4Vì vậy cần ghi nhớ và thành kính nhắc lại việc ngài đã làm ở Greccio nhân ngày lễ Giáng Sinh, ba năm trước khi qua đời. 5Trong vùng ấy có một người tên là Gioan, danh tiếng đã tốt, mà đời sống lại còn tốt hơn. Đấng vinh phúc Phanxicô rất quý mến ông vì tuy dòng dõi quý tộc và rất có thế giá trong vùng đất của mình, nhưng ông đã đạp dưới chân địa vị quý tộc theo xác thịt để theo đuổi sự cao quý của tâm hồn. 6Chừng nửa tháng trước lễ Chúa Giáng Sinh, đấng vinh phúc Phanxicô cho mời ông đến, như ngài vẫn hay làm. 7Thánh nhân nói với ông: "Nếu ngài muốn chúng ta cử hành thánh lễ mừng Chúa Giáng Sinh sắp tới tại Greccio, ngài hãy mau đến đấy trước và chuẩn bị cho kỹ những điều tôi dặn đây. 8Tôi ao ước diễn lại kỷ niệm về hài nhi sinh ra ở Bêlem và lấy đôi mắt trần của tôi nhìn xem đến mức tối đa các nỗi khó khăn túng thiếu của con trẻ, cảnh hài nhi nằm trong máng cỏ, ngủ trên cỏ khô, giữa một con bò và một con lừa”[2]. 9Nghe xong các lời dặn dò, con người tốt lành và trung thành ấy, vội vã ra đi chuẩn bị mọi sự tại làng trên theo ý của thánh nhân.
1Ngày vui đã tới, thời gian hân hoan bắt đầu. 2Các anh em ở nhiều nơi khác được gọi đến tham dự. Dân chúng địa phương, cả nam lẫn nữ, nô nức như trong ngày hội, mỗi người chuẩn bị đuốc và nến tuỳ khả năng, để thắp sáng đêm ấy là đêm đã được thấy mọc lên Ngôi Sao rực rỡ sáng soi mọi ngày mọi đêm. 3Cuối cùng đấng thánh của Thiên Chúa tới; ngài rất mừng khi thấy mọi việc đã chuẩn bị chu đáo. 4Người ta đã dọn một máng cỏ, đặt cỏ khô, dắt đến một con bò và một con lừa. 5Tại đấy, đức đơn sơ được tôn vinh, đức khó nghèo được tán dương, và Greccio đã gần như trở thành một Bêlem mới.
6Đêm đen sáng tỏ như ban ngày[3], khiến cả loài người lẫn loài vật được hạnh phúc. 7Dân chúng từng đoàn lũ lượt kéo đến, và tâm hồn họ hớn hở một niềm vui mới trước mầu nhiệm mới. 8Rừng cây vang dội tiếng hoan ca, đồi núi vọng lại lời vinh chúc. 9Các anh em cất lời ca, dâng lên Chúa những lời ngợi khen xứng danh Người, và đêm ấy là đêm tràn đầy hoan lạc. 10Đấng thánh của Thiên Chúa đứng trước máng cỏ, không ngừng thổn thức, lòng bồi hồi thương cảm, đồng thời chứa chan niềm vui khôn tả[4]. 11Thánh lễ trọng thể được cử hành bên trên máng cỏ[5], và vị linh mục chủ tế được hưởng một niềm an ủi mới mẻ.
1Đấng thánh của Thiên Chúa mặc phẩm phục phó tế vì đã nhận chức ấy. 2Ngài cất tiếng sang sảng hát bài Phúc Âm[6]. Giọng ngài mạnh mẽ, truyền cảm, rõ ràng, vang dội, mời gọi cộng đoàn mở rộng tâm hồn đón nhận ân huệ cao cả nhất. 3Rồi ngài giảng cho dân chúng đứng chung quanh, tuôn những lời ngọt ngào như mật ong để nói về biến cố Giáng Sinh của Đức Vua nghèo khó và làng Bêlem bé nhỏ. 4Nhiều lần thánh nhân gọi Chúa Kitô là "Hài nhi Bêlem" với tấm lòng cháy lửa tình yêu nồng nàn, và ngài phát âm hai chữ "Bêlem" giống như chiên kêu be be. Khi ấy miệng ngài không những đầy âm thanh, nhưng còn đầy tình âu yếm hơn nữa. 5Ngài gần như đưa lưỡi liếm môi mỗi khi nói đến tên "Giêsu" hoặc "Hài nhi Bêlem", vui mừng thưởng thức trong cổ và nuốt lấy vị ngọt toát ra từ những chữ ấy.
6Đấng Toàn Năng tuôn đổ nhiều ơn xuống nơi ấy, và một người đạo đức[7] đã được Chúa ban cho một linh kiến lạ lùng. 7Ông thấy một hài nhi nằm bất động trong máng cỏ, rồi thấy thánh nhân tới gần đánh thức hài nhi đang ngủ say. 8Linh kiến ấy thật phù hợp, bởi vì Hài Nhi Giêsu đã bị chìm vào quên lãng trong lòng nhiều người. Nay, do tác động của ơn thánh, Người lại được đánh thức và ghi khắc vào ký ức trìu mến của họ, thông qua kẻ tôi tớ thánh thiện của Người là Phanxicô. 9Đại lễ đêm Giáng Sinh bế mạc, mọi người ra về hân hoan.
Các phép lạ
1Sau đó người ta đem cất giữ số rơm khô đã đặt trong máng cỏ, để nhờ rơm ấy, xin Chúa mở rộng lòng từ bi[8] chữa lành cho gia súc. 2Thực sự có nhiều gia súc trong vùng mắc nhiều thứ bệnh, nhờ ăn rơm ấy mà được khỏi. 3Nhiều phụ nữ chuyển dạ đau đớn và kéo dài đã sinh nở mẹ tròn con vuông sau khi lấy ít rơm ấy đặt trên mình. Tại nơi ấy, nhiều người đến dự lễ, cả nam lẫn nữ, đã được chữa lành nhiều chứng bệnh.
4Nơi dựng hang đá Giáng Sinh đã được thánh hiến làm đền thờ của Chúa và để tôn kính vị hiền phụ rất vinh phúc Phanxicô, tại chỗ đặt máng cỏ năm ấy một bàn thờ đã được xây lên, một nhà thờ đã được cung hiến, 5nhờ đó ở nơi gia súc trước kia được nuôi bằng cỏ khô, từ nay con người được chữa lành hồn xác nhờ ăn thịt Con Chiên không tì vết là Đức Giêsu Kitô Chúa chúng ta, 6Đấng đã ban chính mình cho ta vì lòng thương yêu khôn tả vô bờ bến, Người hằng sống và hiển trị cùng Chúa Cha và Chúa Thánh Thần đến muôn thuở muôn đời. Amen. Allêluia. Allêluia.
(Tôma Celano, Cuộc đời của Thánh Phanxicô, Chương 30, 84-87)
[1] “Tuân giữ Phúc Âm” là định nghĩa của chính Thánh Phanxicô về “Luật Dòng và đời sống Anh em Hèn mọn” (Lksc 1,1; Lsc 1,1).
[2] Chắc hẳn Thánh Phanxicô đã viếng “Nguyện đường Máng cỏ” trong chuyến sang Đất Thánh, cũng như khi đến Roma ngài đã viếng máng cỏ cổ xưa nổi tiếng của thánh đường “Đức Bà Cả”. Xem thêm Dom Gougaud, “La Crèche de Noel avant Saint François d’Assise [Máng cỏ Giáng Sinh trước thời Thánh Phanxicô Assisi], Rev.Sc.Rel., II, 1922, tr. 26-34.
[3] x. Tv 138,12.
[4] Đoạn mô tả kinh nghiệm của Thánh Phanxicô tại Greccio tương tự với đoạn mô tả Thánh Bênađô vào ngày lễ Giáng Sinh. X. Vita secunda s. Bernardi 2.
[5] Việc dùng máng cỏ làm bàn thờ để cử hành thánh lễ trong hang đá Greccio đã được Roma cho phép; Thánh Bônaventura cẩn thận lưu ý độc giả về điểm này (1Bon 10,7). Thời ấy việc sử dụng một bàn thờ di dộng là một đặc ân rất hiếm.
[6] Với ghi chú này, Tôma Celano là người đầu tiên nói đến việc Thánh Phanxicô là một phó tế. “Vì khiêm nhường mà Thánh Phanxicô không muốn thụ phong linh mục” (Barthélémy de Pise). Cha Callebaut trong Saint François lévite – [Thánh Phanxicô, phó tế] AFH XX, tr. 193-196, lập bảng đối chiếu rất hữu ích giữa các đoạn văn Thánh Phanxicô dùng “ngôi thứ hai” để nói với anh em linh mục Dòng, nhưng chuyển sang “ngôi thứ nhất” để nói về các nghĩa vụ phụng tự mà chức phó tế chia sẻ với linh mục, như cho giáo hữu rước Mình Thánh Chúa, chăm sóc các chén thánh, tuân giữ các huấn lệnh Phúc Âm...
[7] Có khả năng đây chính là ngài Gioan, công tước Greccio (1Bon 10,7).
[8] x. Tv 36,7-8.
