Đệ Ngũ Bách Chu Niên Ngày Những Anh Em Hèn Mọn Đầu Tiên Đến Mễ Tây Cơ

THƯ TỔNG PHỤC VỤ

Đệ Ngũ Bách Chu Niên 

Ngày Những Anh Em Hèn Mọn 

Đầu Tiên Đến Mễ Tây Cơ

Lời tựa

Trong lần nói chuyện với các trưởng lão ở Êphêsô, Tông đồ Phaolô đã tóm tắt cuộc đời ngài như là sứ vụ. Ngài nhìn nhận rằng Thánh Thần của Chúa Kitô bị đóng đinh và phục sinh là nhân vật trung tâm trong cuộc hành trình dài của ngài – là chính linh hồn của sứ vụ của ngài. Chính Người hướng dẫn Phaolô, chỉ đạo ngài, luôn thúc đẩy ngài vượt lên trên chính mình và vượt qua nhiều ranh giới.

Trong khi Lễ Ngũ Tuần luôn là lời nhắc nhở hãy lắng nghe làn gió nhẹ nhàng của Chúa Thánh Thần, thì hơi thở Lễ Ngũ Tuần năm nay có một điểm nhấn đặc biệt vì chúng ta cũng nhớ đến các Thánh tích của thánh Phanxicô. Việc ghi nhớ điều này đưa chúng ta trở lại trọng tâm đặc sủng của chúng ta – sống Tin Mừng bằng cách đi theo vết chân của Chúa Kitô nghèo khổ và bị đóng đinh. Hôm nay, ngày 13 tháng 5 năm 2024, chúng ta cũng kỷ niệm 500 năm ngày 12 tu sĩ truyền giáo đầu tiên đến Veracruz, Mễ Tây Cơ. Tổng Phục vụ lúc đó là Fray Francisco de los Ángeles Quiñones, đã gửi những anh em này đến đó trong tinh thần tôn trọng tự do, vốn là trọng tâm của mọi ơn gọi truyền giáo. Sự kiện này là một sự kiện đặc biệt và quan trọng trong lịch sử của Hội Dòng, và là một sự kiện chưa được quan tâm đúng mức. Trên thực tế, mặc dù hồ sơ lịch sử chứa đựng cả ánh sáng lẫn bóng tối, nhưng nó đã trở thành một dự án toàn diện và quan trọng nhất cho việc truyền giáo cho các dân tộc ở Châu Mỹ và có thể được coi như là một đáp trả thực sự đối với ân sủng của Chúa Thánh Thần.

Sống theo Thánh Phúc Âm 

Nhiều tu sĩ lên đường đến Châu Mỹ do ước muốn sống và loan báo Tin Mừng, đồng thời được thúc đẩy mạnh mẽ bởi ước muốn cải cách đời sống Phan sinh và cải cách Giáo hội trong một thế giới mới. “Mười hai tu sĩ dòng Phanxicô đầu tiên” và nhiều tu sĩ nối tiếp họ đều xuất thân từ các phong trào cải cách Tây Ban Nha vào thời của họ. Họ là những thành viên của Tỉnh dòng Thánh Gabriel, nơi bắt nguồn phong trào nghiêm ngặt nhất của Dòng Phanxicô Tây Ban Nha ở thế kỷ 16. Lý tưởng truyền giáo của những anh em này bắt nguồn từ bối cảnh cuộc đấu tranh để sống một cuộc sống dựa trên hai điểm nhấn cơ bản – chủ nghĩa cấp tiến Tin Mừng và chủ nghĩa ẩn dật chiêm niệm – tất cả đều nằm trong bầu khí tự do của tinh thần liên tục kêu gọi chúng ta sống Tin Mừng. Việc đào tạo trí tuệ của một số anh em này cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp họ hiểu rõ sứ vụ truyền giáo của mình. 

Lúc đầu, mục tiêu thực tế của lý tưởng truyền giáo xem ra có phần mơ hồ. Nó bao gồm các sứ vụ nhắm tới các dân tộc phương Đông cũng như tiếp cận các dân tộc mới được phát hiện ở Châu Mỹ bí ẩn. Nhưng cũng có sự rõ ràng, như chúng ta có thể thấy khi nhớ lại rằng vào năm 1524, cuộc cải cách Giáo hội do Martin Luther, tu sĩ thuộc dòng Âu-tinh, đã được tiến hành, và một trong những tu sĩ cố gắng đến Mễ Tây Cơ, Fray Juan Glapión, đã tham gia Nghị viện Worms[1] năm 1521. Thật vậy, những kế hoạch đầu tiên về tổ chức Giáo hội ở Mễ Tây Cơ (năm 1526) cho chúng ta ý tưởng về kiểu cải cách Giáo hội mà những tu sĩ dòng Phanxicô đầu tiên này đã nghĩ ra.

Trong những hướng dẫn mà Tổng Phục vụ Fray Francisco de los Ángeles Quiñones, đưa ra cho Nhóm Mười Hai đầu tiên, ngài thấy rõ đời sống Phan sinh như là sứ vụ. “Vì các anh em sắp gieo trồng Tin Mừng vào những tâm hồn còn chưa đón nhận nó, nên anh em hãy chú ý sao cho lối sống của anh em không rời xa Tin Mừng. Và anh em sẽ làm được điều này nếu anh em siêng năng tuân giữ Luật Dòng được đặt nền tảng trên Thánh Phúc Âm, tuân thủ nó một cách thuần khiết và đơn giản, không giải thích và miễn trừ” (x. Các Hướng dẫn). 

Được khuyến khích bởi các chỉ thị của Tổng Phục vụ, các tu sĩ Phanxicô đầu tiên ở Mễ Tây Cơ đã suy nghĩ lại mô hình đời sống được các anh em trong Dòng ở Tây Ban Nha thực hành - dựa trên các ẩn viện và các cộng đồng nhỏ - và cống hiến hết mình cho việc truyền giáo và chăm sóc mục vụ cho các cộng đồng bản địa ở vùng đất mới được chinh phục, các thành phố của Mễ Tây Cơ. Chỉ trong một thời gian ngắn, sự hiện diện của dòng Phanxicô đã lan rộng. Điều này xảy ra một phần vì ban đầu lối sống của các tu sĩ rất gần với lối sống của người bản địa; giản dị, khiêm tốn và không tham vọng.

Do đó, rõ ràng là nền tảng cho sứ vụ được đổi mới này là chiều kích chiêm niệm và sám hối của đặc sủng Phan sinh.

Liên tục hoán cải, loan báo Tin Mừng và khát vọng tử vì đạo 

Trong hai tài liệu truyền giáo: “Sự vâng phục” và “Các Hướng dẫn”, mà Tổng Phục vụ gửi cho các tu sĩ Phanxicô đến Mễ Tây Cơ, có ba yếu tố rất rõ ràng: một đời sống gương mẫu, hoán cải và ước muốn tử vì đạo. Đối với Tổng Phục vụ, lối sống của chúng ta là ưu tiên hàng đầu trong sứ vụ. Điều này đúng kể từ khi thành lập Hội Dòng; qua nhiều thế kỷ, các hoàn cảnh văn hóa, trong đó các dự án truyền giáo được hình thành, đã thay đổi, nhưng những yếu tố nêu trên vẫn luôn tồn tại.

Trong bản“ Các Hướng dẫn”, đã được quy định cách rõ ràng rằng hình thức sống của nhà truyền giáo không được dựa trên những đặc điểm bên ngoài, chẳng hạn như những lễ nghi và các phong tục, mà dựa trên việc “tuân theo Tin Mừng và Luật Dòng”. Điều này giải thích tinh thần tự do theo Tin Mừng mà các anh em đã hành động ở Mễ Tây Cơ. Vững tin vào tầm quan trọng của chứng tá đời sống của họ, Tổng Phục vụ đã yêu cầu các anh em sống trong các cộng đồng và các thành phố “để gương tốt mà họ nhìn thấy trong đời sống và cách sống của anh em sẽ giúp ích nhiều cho việc hoán cải không kém gì bằng lời nói và bằng việc rao giảng.” Đây là những tầm nhìn rất có giá trị.

Một lần nữa, trong văn bản “La Obediencia” (sự vâng lời), Tổng Phục vụ  nói rằng việc gửi các tu sĩ đến Mễ Tây Cơ diễn ra “khi ngày đã kết thúc, vào giờ thứ mười một”. Do đó, đã có một ý thức mạnh mẽ về một thời điểm đặc biệt trong lịch sử, một thời điểm đòi hỏi một lời mời gọi khẩn cấp hãy hoán cải và quyết tâm.

Cuộc gặp gỡ giữa các nền văn hóa khác nhau

Ngoài đời sống ẩn dật và chiêm niệm của các tu sĩ đầu tiên, một khía cạnh quan trọng khác trong sự hiểu biết của chúng ta về sứ vụ Phan sinh ở Mễ Tây Cơ là ảnh hưởng của môi trường tôn giáo và văn hóa của chủ nghĩa nhân văn thời Phục hưng đối với những lý tưởng này, cũng như đối với các nền văn hóa mà chủ nghĩa nhân văn thời Phục hưng hướng tới. 

Trong hành trình truyền giáo lâu dài của mình, Dòng Phanxicô đã tiếp xúc với các nền văn hóa lớn trước khi đến Mễ Tây Cơ. Sự khác biệt đáng kể là các nền văn hóa Trung Quốc đã được biết đến ở châu Âu thời Trung cổ, nhưng, ở châu Âu đương đại, lại không có một hiểu biết nào như thế về các nền văn hóa lớn của Mễ Tây Cơ và những phần của Trung Mỹ. Do đó, đây là một cuộc gặp gỡ hoàn toàn mới và không phải không có khó khăn - một bước vào một thế giới “hoàn toàn khác” chưa được biết đến. Điều này đã làm nảy sinh một thực tế có phần mới mẻ, mang theo nó ước muốn có một kiểu đời sống Phan sinh khác và thậm chí là một Giáo hội khác. Điều này cũng có thể thực hiện được nhờ vào sự kiện là, ngoài chứng tá cuộc sống của họ, không ít anh em đầu tiên đến Mễ Tây Cơ đều có nền tảng học vấn vững chắc. Điều này là nhờ những đóng góp đa dạng mà thời Phục hưng đã mang lại cho các khoa học nhân văn, tạo ra sự quan tâm đến nghệ thuật, ngôn ngữ và dân tộc học. Đáng chú ý, sự hiểu biết của các anh em về thế giới bản địa đôi khi bao gồm cả sự đánh giá cao về tôn giáo của nó, được một số anh em coi là tài sản chứ không phải chỉ là thứ cần loại bỏ.

Tâm trí của họ cởi mở và nhạy cảm với những gì họ gặp phải, ngay cả những người chuyên tâm với đời sống chiêm niệm ẩn dật. Đó là lý do tại sao họ cũng có thể tưởng tượng việc chứng kiến sự ra đời của một Giáo hội mới, gần gũi với Giáo hội nguyên thủy trong sự nghèo khó và đơn sơ, thoát khỏi sức nặng của sự giàu có và vẻ hào hoa trong đời sống và phụng vụ. Một Giáo hội có khả năng sống giữa các người bản địa, vượt qua các mô hình giáo phận và đặc quyền kiểu Châu Âu. Đời sống tu trì thực sự là mẫu mực mà qua đó họ mong muốn được truyền cảm hứng.

Không thiếu bóng tối trên con đường này. Nguy cơ đặt “cuộc chinh phục tinh thần” bên cạnh cuộc chinh phục thuộc địa; coi các tôn giáo bản địa  chỉ là thứ gì đó ma quỷ cần phải bị tiêu diệt; coi người dân bản địa là “trẻ con”, “thô tục” và là “những kẻ man rợ” cần phải sửa chữa; một sự vội vã nào đó trong việc truyền giáo, không cho phép hội nhập văn hóa cách hoàn chỉnh hơn. Một hậu quả của điều này là chủ nghĩa hòa đồng tôn giáo với ánh sáng và bóng tối của nó. Sự giao thoa giữa hai thế giới này không hề đơn giản và dường như thường là kết quả của việc áp đặt các đường lối châu Âu gây phương hại đến các đường lối địa phương. Một ký ức đặc biệt đau buồn là ký ức về hàng triệu người dân bản địa đã thiệt mạng. Một lịch sử được đổi mới có thể nảy sinh từ việc đọc lại những sự kiện phức tạp này, và do đó cũng được nảy sinh từ việc thanh lọc ký ức. Những gì mà các Đức Giáo hoàng đã lặp lại và những gì mà Đức Giáo hoàng Phanxicô đã đưa ra trong bức thư ngày 27 tháng 9 năm 2021 gửi Chủ tịch Hội đồng Giám mục Mễ Tây Cơ, giúp đỡ chúng ta trong việc này :”Vì lý do này, trong nhiều dịp khác nhau, cả những người tiền nhiệm của tôi và tôi cũng đã xin tha thứ các tội lỗi cá nhân và xã hội, mọi hành động hoặc thiếu sót không góp phần vào việc truyền giáo”. 

Hoạt động truyền giáo đương thời của Hội Dòng

Việc tưởng nhớ các anh em đầu tiên ở Mễ Tây Cơ có thể làm sáng tỏ tình hình hiện tại của chúng ta. Thật vậy, chúng ta ngày càng khám phá ra rằng việc đổi mới đời sống làm môn đệ của chúng ta gắn liền với sứ vụ. Sứ vụ không thể chỉ được coi là những hoạt động và các phục vụ được yêu cầu ở chúng ta và qua đó chúng ta lấy làm thỏa mãn. Thật vậy, hoạt động truyền giáo xuất phát từ một đời sống theo Tin Mừng, như những anh em chiêm niệm và những anh em hèn mọn trong sứ vụ ở giữa và ở với người nghèo.

Nếu chúng ta mong muốn đổi mới hoạt động truyền giáo của chúng ta ngày nay thì cần phải đổi mới cuộc sống của chúng ta. Điều này có nghĩa là các anh em phải chọn mối quan hệ của chúng ta với Thiên Chúa trên hết mọi điều khác, sống một cuộc sống thực sự huynh đệ và đơn giản, và làm những công việc không làm chúng ta quá xa cách với những người khiêm tốn nhất. Điều này có nghĩa là một sứ vụ được sống cùng với niềm đam mê hòa bình và yêu ngôi nhà chung của chúng ta. Đây không phải là một lựa chọn mà là một điều bắt buộc cho hôm nay và cho tương lai.

Từ một đời sống Phan sinh luôn được canh tân liên tục, chúng ta cũng có thể tìm thấy niềm vui khi bước ra khỏi những vùng dễ chịu của mình, vượt ra ngoài sự an toàn làm tê liệt chúng ta và khiến chúng ta quên đi vẻ đẹp và niềm đam mê của ơn gọi của chúng ta như những người anh em và là người anh em hèn mọn.

Càng ngày tôi càng tự hỏi liệu sự khan hiếm ơn gọi truyền giáo trong Dòng ngày nay có phải là do lòng đam mê của chúng ta đối với đời sống Phan sinh đã suy yếu đi hay không, một đời sống vốn thường chỉ được thu gọn vào mục vụ mà thôi. Ước muốn đổi mới nó một cách sâu sắc - không chỉ bằng lời nói mà bằng cách táo bạo hơn - sẽ là nguồn động lực cho các nhà truyền giáo khắp nơi. 

Đối với những người cứ hỏi tôi Dòng đang diễn ra như thế nào, câu trả lời của tôi là mọi chuyện sẽ ổn ở bất cứ nơi nào tôi gặp những anh em được truyền cảm hứng từ những lý tưởng này và sẵn sàng biến chúng thành hiện thực, và mọi chuyện sẽ trở nên tồi tệ ở bất cứ nơi nào chúng ta hài lòng với việc tiếp tục cách làm hiện nay mà không có tầm nhìn đổi mới về cuộc sống và tương lai. Chúng ta không thể yêu cầu các anh em, các chị em trẻ của chúng ta tiếp tục những gì lịch sử đã để lại cho chúng ta, điều mà chúng ta thường thụ động bảo tồn, tin rằng đó vẫn là những phương thế tốt nhất để loan báo Tin Mừng ngày nay. 

Trong thâm tâm, tôi tin chắc rằng Chúa Thánh Thần đang khẩn thiết yêu cầu chúng ta một điều gì khác – đó là có can đảm cho phép mình vượt qua sự an toàn của mình, bao gồm cả sự an toàn mà chúng ta tìm thấy trong các hoạt động mục vụ của mình. Hãy tưởng tượng và bắt đầu sống một đời sống Phan sinh “mới” về cách thức và phương tiện và được duy trì bằng sự chuẩn bị thích hợp cho sứ mạng của chúng ta. Mục tiêu của mọi sự là tiếp tục sự hiệp thông với Chúa Kitô nghèo khổ và chịu đóng đinh, được loan báo cho mọi người như là Đấng Cứu Thế, Đấng làm cho tình yêu khiêm tốn và cứu chuộc của Người tỏa sáng trong mọi ngôn ngữ, văn hóa và tín ngưỡng. 

Thánh Thần đang khẩn trương kêu gọi chúng ta tham gia vào việc khởi động lại cái gọi là “Những Hình Thức Mới” của đời sống và của việc truyền giáo, phục hồi một số hiện diện truyền giáo của Dòng, và suy ngẫm về những cách thức tổ chức mới chính chúng ta, trong những vùng miền mà ở đó các cơ cấu tư pháp hiện hữu còn chưa thỏa đáng. Ngoài ra, cần phải đưa ra những sáng kiến mới ở cấp độ các đơn vị có thể dẫn đến những mầm xanh của sự tái sinh.

Cầu mong ký ức về 12 tu sĩ đầu tiên của Mễ Tây Cơ và những người đã đi theo họ thúc đẩy chúng ta vượt qua những ranh giới và những nghĩa vụ mà đối với chúng ta dường như không thể vượt qua. Xin cho chúng ta để cho hơi thở của Chúa Thánh Thần lưu thông giữa chúng ta -- Chúa Thánh Thần, Đấng làm cho mọi sự trở nên mới mẻ không chỉ vào Ngày Lễ Ngũ Tuần, mà luôn luôn, bởi vì nếu không có “hoạt động thánh ” của Người, chúng ta sẽ chẳng là gì cả, mà chỉ là những người bảo vệ đáng buồn của các viện bảo tàng. Thay vì điều này, chúng ta mong muốn nhiều hơn nữa vào thời điểm này của lịch sử, vốn là một ân sủng dành cho chúng ta!

Cùng với việc canh tân đời sống của chúng ta dù ở bất cứ nơi nào, tôi nhắc nhở rằng Hội Dòng đang rất cần các nhà truyền giáo ở vào thời điểm này, đặc biệt là ở Marốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, và đương nhiên là ở Thánh Địa. Tôi cũng được nhắc nhở về sứ mệnh của chúng ta ở Amazon và giá trị của sự hiện diện của chúng ta với người dân bản địa ở một số quốc gia. Tôi chân thành kêu mời những anh em nào cảm thấy được mời gọi đi đến những đất nước này để rao giảng Tin Mừng bằng cuộc sống của mình và, khi điều đó đẹp lòng Chúa, bằng lời nói của mình: hãy đáp lại một cách quảng đại và tin tưởng! Một số anh em đang làm điều này ở những nơi khác, nhờ đó cuộc sống được hồi sinh.

Tôi chúc anh em một Lễ Hiện Xuống trong ánh sáng dẫn đến một cuộc sống mới trong sứ vụ, và chào anh em với Phép Lành của Thánh Phanxicô.

Trong tình huynh đệ,

Roma, ngày 13 tháng 05 năm 2024

Tu sĩ Massimo Fusarelli, ofm

Tổng Phục vụ

Prot. 113139/MG-19-2024

[1] Nghị viện Worms được Hoàng đế triệu tập để thảo luận và xem xét các nguyên tắc phản đối của Martin Luther chống lại Giáo hội Công giáo. Martin Luther là người khởi xướng phong trào Cải cách Tin lành.(nd)